Mikro Dünyadan Uzaya

[onurxt]

Tohumlar:

-Tohumlar temel yapı olarak bir tohum kılıfı, besin deposu ve embriyodan oluşurlar.


-Tohumlar ait oldukları bitkinin her dalına, her yaprağına, meyve verip vermeyeceğine, verecekse bu meyvelerin tatlarına, kokularına, şekillerine, renklerine dair bütün bilgilere sahiptir.


-Temel yapıları aynı olmasına rağmen her tohumun besin deposunun miktarı, tohumu çevreleyen koruyucu zarın cinsi, kalınlığı, kendisini saran meyvenin şekli, meyvesinin tadı birbirinden çok farklıdır.


-Nişasta, tohum için gerekli olan ana besin kaynağını sağlar.


-Depolanmış proteinler de embriyonun ihtiyaç duyacağı aminoasitleri sağlayacaktır.


-Tohumlardaki bu besleyici maddeler hem insanlar hem de hayvanlar için önem taşımaktadır.


-Örneğin; buğday, mısır, pirinç, arpa, çavdar, yulaf, darı, kara buğday, baklagiller (bezelye, fasulye, soya fasulyesi, börülce, yer fıstığı) ve kabuklu yemişler (Brezilya fıstıkları, hindistan cevizi, ceviz, badem gibi) besleyici maddeleri içinde bulunduran tohumlardandır.


-E vitamini açısından zengin olan bu tohumlar aynı zamanda ağırlıklarının yarısından daha fazla yağ içermektedirler.


-Bunun çoğu (% 80'den daha fazlası) damar sertliğine karşı koruyucu türde olan yağlardır.


-Tohumlar mineral açısından da son derece zengindirler. Örneğin; bol miktarda demir ve çinko bulundururlar.


-Özellikle balkabağı tohumlarında magnezyum miktarı da fazladır.


-Tohumlardaki kalsiyum, potasyum ve fosfor seviyesi de oldukça yüksektir, çok az miktarda sodyum içermektedirler.


-Tohumun içindeki embriyo son derece değerlidir. Bu embriyo her bitki türüne göre değişiklik gösteren tohum kılıfları ile korunur.



Yörüngeler:


-Evrendeki büyük dengenin en önemli nedenlerinden biri, kuşkusuz gök cisimlerinin belirli yörüngeler izliyor olmasıdır.


-Yörünge, bir gökcisminin, bir diğerinin çekim etkisi altında izlediği yoldur.


-Yörüngelerin matematiksel özelliklerini Johannes Kepler incelemiş, Isaac Newton da fiziksel olarak açıklamıştır.


-Bu yörünge elips, çember ya da parabol şeklinde olabilir.


-Merkür, Güneş etrafında elips şeklindeki en dar yörüngeyi izler ve Güneş'e diğer tüm gezegenlerden daha fazla yaklaşır.


-Mars da Merkür gibi elips şeklinde bir yörünge izler.


-Yörüngesi çembere en çok benzeyen gezegenler ise Venüs ve Neptün'dür.


-Dünya, Güneş etrafındaki yörüngesini 365,25 günde dolaşır.


-Onu bu yörüngede tutan ise Güneş'e olan uzaklığının tam kararında olmasıdır.


-Bu iki uzay cismi arasındaki ortalama uzaklık 149,6 milyon km'dir.


-Dünya'nın yörüngesinde dönerken ekseninde 23,5 derecelik bir açı yapması, mevsimlerin oluşmasını sağlar.


-Gök cisimlerinin yörüngelerinden en ufak bir sapmanın bile sistemi altüst edecek kadar önemli sonuçlar doğurabileceği hesaplanmıştır.


-Evrendeki yörüngeler sadece bazı gök cisimlerine ait değildir.


-Güneş Sistemimiz hatta diğer galaksiler, başka merkezler etrafında büyük bir hareketlilik gösterirler.


-Dünya ve onunla birlikte Güneş Sistemi de her yıl, bir önceki yerinden 500 milyon kilometre uzakta bulunur.


-Evrenin görebildiğimiz kısmında 100 milyardan fazla galaksi mevcuttur ve küçük galaksilerde yaklaşık bir milyar, büyük galaksilerde ise bir trilyondan fazla yıldız bulunur.


Bu makale, İlmi Araştırma Dergisi 45. sayı (Mart 2008) 34. sayfada yayınlanmıştır.