gönderen gbk » Pzt 07 Nis, 13:29
Dünya her geçen gün biraz daha fazla bir ivmeyle gelişmeye devam ediyor. Bu gelişmeye paralel olarak hepimiz bedenlerimizin ve beyinlerimizin kullanma sınırlarını genişletmeye çalışıyoruz. Bu amaçla çeşitli vitaminlere, minerallere, yiyeceklere, bitkilere, teknolojilere ve eğitimlere başvuruyoruz. Sadece başvurduğumuz bunlarla mı sınırlı? Çiğnediğimiz sakızdan bile fayda umuyoruz.
Genellikle yazdığım her makalenin bir hikayesi vardır. Son zamanlarda "Beyni Etkin Kullanma" ve "Mega Hızlı Okuma" eğitimlerime katılan bazı katılımcıların "Sakız çiğnemek beyni geliştirir mi?" sorularıyla karşılaşınca, bu sorunun cevabını da bir makale ile çok geniş bir kitleye açıklamaya karar verdim. Evet, bu ilginç bir soru;
Sakız Çiğnemek Hafızayı Geliştirir mi?
2002 yılında sakız çiğnemenin hafızanın çeşitli fonksiyonları üzerinde bir etkisinin olup, olmadığıyla ilgili yapılan bir araştırma sonuçları yayınlanmıştır. Bu araştırmaya göre sakız çiğnemenin hafızanın, kelimelerin kısa ve uzun vadeli hatırlanma fonksiyonlarını geliştirdiğiyle ilgili bazı bulgular elde edilmiş, ancak sakız çiğnemenin dikkati geliştirme konusunda hiçbir etkisinin olmadığı tespit edilmiştir.
Bunun yanında son zamanlarda bu konuda yapılan bazı araştırmalar ise sakız çiğnemenin hafızanın fonksiyonları üzerinde bir etkisinin olmadığını ifade etmektedir. Ancak bu son araştırmalar da sakız çiğnemenin kişinin belli bir konuya odaklanma ve dikkat kesilme gibi becerilerini geliştirebileceğine dikkat çekmektedirler. Yani bir başka ifadeyle, sakız çiğnemek kişinin belli bir konuya dikkat etme becerisinin uzunluğunu geliştirirken, zihinsel olarak genel uyanıklığı ve hafıza esnekliğini negatif olarak etkilemektedir.
Sakız çiğnemenin hafızayı geliştirdiğini iddia eden bilim adamlarının bu fikri destekleyen iki farklı teorileri mevcuttur. Bu teoriler;
1. TEORİ: Sakız çiğnemenin kalp atışlarını artırdığı tespit edilmiştir. Artan kalp atışları kanın beyne daha fazla kan pompalamasını sağlamaktadır. Kanın beyne daha fazla pompalanması beyne giden oksijen ve glikoz miktarının artması demektir. Beynin iki önemli enerji kaynağı olan oksijen ve glikozun beyne daha fazla gitmesi, doğal olarak beynin ve hafıza fonksiyonlarının gelişmesi demektir.
2. TEORİ: Sakız çiğnemek vücuttaki ensülin üretimini tetiklemektedir. Ensülin üretiminin tetiklenmesi de aynı zamanda beyindeki hafızanın kayıt merkezi olan hipokampus’un çalışmasını tetiklemektedir. Hipokampus’un çalışması hafıza gücünün gelişmesine sebep olmaktadır.
Son zamanlarda İngiltere’de yapılan ve "Journal of Appetite" dergisinde yayınlanan bir çalışmada, deneye katılan 75 kişi 25 kişilik üç farklı guruba ayrılmıştır. Bu üç guruptan üç farklı şey istenmiştir;
I. Grup: Bu guruptaki 25 kişiden sakız çiğnemeleri istenmiştir.
II. Grup: Bu guruptaki 25 kişiye sakız verilmeden bir odada sessiz bir şekilde beklemeleri istenmiştir.
III. Grup: Bu guruptaki 25 kişiyden de bir odada sessiz bir şekilde beklemeleri istenmiştir. Ancak bu gruptan odada sessiz bir şekilde beklerken ağızlarında sanki hayali olarak bir sakız varmış gibi düşünerek ağızlarıyla çiğneme hareketleri yapmaları istenmiştir.
Her üç grup da aynı sürede bu faaliyetlerde bulunduktan sonra, tüm denekler "kısa süreli hafıza" ve "çalışan hafıza" fonksiyonlarını test eden sorularla test edilmişlerdir.
"Kısa Süreli Hafıza" hemen maruz kalınan bir bilgi veya olayın hatırlanmasıdır. "Çalışan Hafıza" ise hafızanızda mevcut olarak tuttuğunuz "ev adresiniz", "telefon numaranız" veya "e-mail adresiniz" gibi bilgilerdir.
Enteresan olan, bu deneyde sakız çiğneyenler gurubunun her iki hafıza testi sorularında da diğer iki guruptakilere göre daha iyi performans göstermiş olmasıdır. Sessizce beklerken sakız çiğniyormuş gibi yapan guruptakiler de sadece sessizce bekleyen grup elemanlarına göre daha iyi performans göstermiştir. Sakız çiğneyenler gurubu diğerlerine göre "kısa süreli hafıza" sorularında % 24 daha iyi sonuç alırken, daha sonraki testlerde % 33 daha iyi skorlar elde etmişlerdir.
Bilim adamları hafıza gelişimi konusundaki testlerde verilen cevaplardaki reaksiyon sürelerinin de dikkat ve odaklanma gibi fonksiyonların gelişiminin önemli bir göstergesi olduğuna vurgu yapmaktadır. Yapılan deneyler sakız çiğnemenin testlerde verilen cevaplardaki reaksiyon sürelerini çok da etkilemediğini göstermektedir.
Özet olarak, sakız çiğneme sırasında hafızanın kısmen pozitif olarak etkilendiğini her ne kadar söylemek mümkünse de, bu durumun daha sonraki hafıza gücünüzün daha kuvvetli olmasına bir katkısı yoktur. Ben size sakız çiğneyerek geçici ve anlık hafıza gelişimi sağlama gayreti yerine, daha kalıcı teknikler öğrenerek beyninizi geliştirmenizi ve beyninizi kullanmanızı tavsiye ediyorum.
Melik Duyar
Dünya Hafıza Şampiyonu
Dünya her geçen gün biraz daha fazla bir ivmeyle gelişmeye devam ediyor. Bu gelişmeye paralel olarak hepimiz bedenlerimizin ve beyinlerimizin kullanma sınırlarını genişletmeye çalışıyoruz. Bu amaçla çeşitli vitaminlere, minerallere, yiyeceklere, bitkilere, teknolojilere ve eğitimlere başvuruyoruz. Sadece başvurduğumuz bunlarla mı sınırlı? Çiğnediğimiz sakızdan bile fayda umuyoruz.
Genellikle yazdığım her makalenin bir hikayesi vardır. Son zamanlarda "Beyni Etkin Kullanma" ve "Mega Hızlı Okuma" eğitimlerime katılan bazı katılımcıların "Sakız çiğnemek beyni geliştirir mi?" sorularıyla karşılaşınca, bu sorunun cevabını da bir makale ile çok geniş bir kitleye açıklamaya karar verdim. Evet, bu ilginç bir soru;
Sakız Çiğnemek Hafızayı Geliştirir mi?
2002 yılında sakız çiğnemenin hafızanın çeşitli fonksiyonları üzerinde bir etkisinin olup, olmadığıyla ilgili yapılan bir araştırma sonuçları yayınlanmıştır. Bu araştırmaya göre sakız çiğnemenin hafızanın, kelimelerin kısa ve uzun vadeli hatırlanma fonksiyonlarını geliştirdiğiyle ilgili bazı bulgular elde edilmiş, ancak sakız çiğnemenin dikkati geliştirme konusunda hiçbir etkisinin olmadığı tespit edilmiştir.
Bunun yanında son zamanlarda bu konuda yapılan bazı araştırmalar ise sakız çiğnemenin hafızanın fonksiyonları üzerinde bir etkisinin olmadığını ifade etmektedir. Ancak bu son araştırmalar da sakız çiğnemenin kişinin belli bir konuya odaklanma ve dikkat kesilme gibi becerilerini geliştirebileceğine dikkat çekmektedirler. Yani bir başka ifadeyle, sakız çiğnemek kişinin belli bir konuya dikkat etme becerisinin uzunluğunu geliştirirken, zihinsel olarak genel uyanıklığı ve hafıza esnekliğini negatif olarak etkilemektedir.
Sakız çiğnemenin hafızayı geliştirdiğini iddia eden bilim adamlarının bu fikri destekleyen iki farklı teorileri mevcuttur. Bu teoriler;
1. TEORİ: Sakız çiğnemenin kalp atışlarını artırdığı tespit edilmiştir. Artan kalp atışları kanın beyne daha fazla kan pompalamasını sağlamaktadır. Kanın beyne daha fazla pompalanması beyne giden oksijen ve glikoz miktarının artması demektir. Beynin iki önemli enerji kaynağı olan oksijen ve glikozun beyne daha fazla gitmesi, doğal olarak beynin ve hafıza fonksiyonlarının gelişmesi demektir.
2. TEORİ: Sakız çiğnemek vücuttaki ensülin üretimini tetiklemektedir. Ensülin üretiminin tetiklenmesi de aynı zamanda beyindeki hafızanın kayıt merkezi olan hipokampus’un çalışmasını tetiklemektedir. Hipokampus’un çalışması hafıza gücünün gelişmesine sebep olmaktadır.
Son zamanlarda İngiltere’de yapılan ve "Journal of Appetite" dergisinde yayınlanan bir çalışmada, deneye katılan 75 kişi 25 kişilik üç farklı guruba ayrılmıştır. Bu üç guruptan üç farklı şey istenmiştir;
I. Grup: Bu guruptaki 25 kişiden sakız çiğnemeleri istenmiştir.
II. Grup: Bu guruptaki 25 kişiye sakız verilmeden bir odada sessiz bir şekilde beklemeleri istenmiştir.
III. Grup: Bu guruptaki 25 kişiyden de bir odada sessiz bir şekilde beklemeleri istenmiştir. Ancak bu gruptan odada sessiz bir şekilde beklerken ağızlarında sanki hayali olarak bir sakız varmış gibi düşünerek ağızlarıyla çiğneme hareketleri yapmaları istenmiştir.
Her üç grup da aynı sürede bu faaliyetlerde bulunduktan sonra, tüm denekler "kısa süreli hafıza" ve "çalışan hafıza" fonksiyonlarını test eden sorularla test edilmişlerdir.
"Kısa Süreli Hafıza" hemen maruz kalınan bir bilgi veya olayın hatırlanmasıdır. "Çalışan Hafıza" ise hafızanızda mevcut olarak tuttuğunuz "ev adresiniz", "telefon numaranız" veya "e-mail adresiniz" gibi bilgilerdir.
Enteresan olan, bu deneyde sakız çiğneyenler gurubunun her iki hafıza testi sorularında da diğer iki guruptakilere göre daha iyi performans göstermiş olmasıdır. Sessizce beklerken sakız çiğniyormuş gibi yapan guruptakiler de sadece sessizce bekleyen grup elemanlarına göre daha iyi performans göstermiştir. Sakız çiğneyenler gurubu diğerlerine göre "kısa süreli hafıza" sorularında % 24 daha iyi sonuç alırken, daha sonraki testlerde % 33 daha iyi skorlar elde etmişlerdir.
Bilim adamları hafıza gelişimi konusundaki testlerde verilen cevaplardaki reaksiyon sürelerinin de dikkat ve odaklanma gibi fonksiyonların gelişiminin önemli bir göstergesi olduğuna vurgu yapmaktadır. Yapılan deneyler sakız çiğnemenin testlerde verilen cevaplardaki reaksiyon sürelerini çok da etkilemediğini göstermektedir.
Özet olarak, sakız çiğneme sırasında hafızanın kısmen pozitif olarak etkilendiğini her ne kadar söylemek mümkünse de, bu durumun daha sonraki hafıza gücünüzün daha kuvvetli olmasına bir katkısı yoktur. Ben size sakız çiğneyerek geçici ve anlık hafıza gelişimi sağlama gayreti yerine, daha kalıcı teknikler öğrenerek beyninizi geliştirmenizi ve beyninizi kullanmanızı tavsiye ediyorum.
Melik Duyar
Dünya Hafıza Şampiyonu